Shkrimi në fjalë tregon se SHBA është më e prapambetur në avancimin e armëve hipersionike, se Rusia dhe Kina, të cilat kanë ecur më shumë në zhvillimin e kësaj teknologjie, që vepron me shpejtësi tepër të mëdha dhe përbën një rrezik të ri për njerëzimin – shënim i përkthyesit.
Një armë pothuajse e pandalshme ka hyrë në luftën në Ukrainë dhe SHBA-ja ende nuk ka asnjë mënyrë për ta përballuar atë
Nga ALEX HOLLINGS, 15 prill 2022 – popularmechanics.com
– Përktheu Arben Çokaj
Më 18 mars, gati një muaj pas pushtimit të Ukrainës, një MiG-31B i Forcave Ajrore Ruse u ngrit në qiell duke mbajtur një raketë të bardhë 26 këmbë (8,6 m) në bark të saj, e destinuar për në një depo municioni në Ukrainën perëndimore. Kjo lloj rakete, e quajtur Kh-47M2 Kinzhal – “dagger” (kamë) në rusisht – ishte gjuajtur vetëm dy herë në histori, të dyja herë për prova; kjo ishte shfaqja e saj e parë në konflikt aktiv. Sipas Ministrisë ruse të Mbrojtjes, Kinzhal e shkatërroi depon, duke e shtyrë luftën në Ukrainë në një fazë të re shqetësuese pasigurie dhe përshkallëzimi.
Me një rreze të raportuar prej më shumë se 1200 milje dhe një shpejtësi maksimale të pretenduar prej Mach 10, Kinzhal është një armë e lëshuar nga ajri, e bazuar në raketën balistike me rreze të shkurtër veprimi të Rusisë 9K720 Iskander. Ashtu si të gjitha raketat balistike, Kinzhal arrin shpejtësi hipersonike duke përdorur një motor rakete dhe një shteg fluturimi balistik me hark. Por Rusia pretendon se Kinzhal mund të kryejë manovra evazive në çdo pjesë të udhëtimit të saj. Është një armë e përshkruar nga Presidenti Joe Biden si “pothuajse e pamundur për t’u ndalur“.
Ekspozita e raketave në pavijonin e Korporatës Shtetërore të Hapësirës Ruse “Roscosmos” në Army 2021 Expo në Moskë në gusht. Vladimir Putin është mburrur me armët hipersonike të Rusisë, duke pretenduar se ato janë të afta të shmangin mbrojtjen e SHBA-së deri në 20 herë më shumë se shpejtësia e zërit. /GETTY IMAGES
“Hypersonic” përshkruan automjetet që mund të udhëtojnë më shpejt se 5 Mach, ose 3,836 milje në orë, një kufi i ri në botën e teknologjisë ushtarake. Armët hipersonike deri më tani marrin dy forma kryesore: automjete me rrëshqitje të shpejtë dhe raketa lundrimi hipersonike. Lloji i mëparshëm, një pasardhës i raketës balistike, merr shtigje fluturimi pak më të sheshta dhe rregullon kursin gjatë zbritjeve me rrëshqitje. Ky i fundit mundësohet nga një sistem i ri shtytës i quajtur scramjet. Automjetet me rrëshqitje të shpejtë ofrojnë manovrim dhe shpejtësi maksimale më të shpejta. Ato mund të arrijnë 20 Mach, ndërsa raketat hipersonike të lundrimit arrijnë maksimum rreth 5 Mach.
Megjithatë, Kh-47M2 Kinzhal nuk është as një mjet fluturues dhe as një raketë lundrimi. Nuk është një trup rrëshqitës dhe fuqizohet nga një raketë e modës së vjetër dhe jo nga një reaktiv. Kinzhal është një raketë balistike e lëshuar nga ajri, që Rusia pretendon se mund të rregullojë kursin në mes të fluturimit. Nuk është kulmi i teknologjisë moderne të raketave, por është i pari i këtij lloji, që shfaqet në luftime dhe ka detyruar Rusinë, Shtetet e Bashkuara dhe Kinën të vlerësojnë aftësitë e tyre respektive hipersonike. Për SHBA-në, kjo nuk është një pikë lajkatare krahasimi.
Shtetet e Bashkuara kanë kryer 17 teste të ndryshme të raketave hipersonike, që nga viti 2010 dhe kanë parë 10 dështime. Testi më i fundit i SHBA, në mars 2022, ishte një sukses, por Amerika është të paktën një vit larg nga vënia në dispozicion të një arme hipersonike në luftime. Rusia dhe Kina, ndërkohë, të dyja pretendojnë se kanë armë hipersonike në shërbim tani.
Ushtarët ukrainas dhe oficerët e shpëtimit kërkojnë trupa në mbeturinat në shkollën ushtarake të goditur nga raketat ruse më 18 mars 2022, në Mykolaiv, në jug të Ukrainës. Mediat ukrainase raportuan se forcat ruse kishin kryer një sulm ajror në shkallë të gjerë në Mykolaiv, duke vrarë të paktën 40 ushtarë ukrainas në selinë e brigadës së tyre.
/GETTY IMAGES
Përveç lëshimit të parë të Kinzhal më 18 mars, Rusia gjuajti një Kinzhal të dytë të nesërmen, në një depo karburanti pranë portit të Mykolaiv në Detin e Zi. Bazuar në rrezen e Kinzhal-it, është e arsyeshme të hamendësohet se raketat janë lëshuar nga brenda hapësirës ajrore ruse, duke eliminuar mundësinë që mbrojtja ajrore ukrainase të ndalojë sulmin duke rrëzuar luftëtarin përpara se të lëshonte raketën. Dhe pasi raketa është në fluturim, nuk ka asgjë që forcat moderne ushtarake mund të bëjnë, për t’u mbrojtur kundër saj. Për Marinën e SHBA-së, ky hendek teknologjik përfaqëson “një asimetri luftarake, që duhet adresuar“.
Rruga më e shkurtër teknologjike drejt një rakete hipersonike është zhvillimi i një automjeti me rrëshqitje të shpejtë. Këto armë zakonisht hyjnë në qiell, duke përdorur përforcues raketash konvencionale – të ngjashme me një ICBM bërthamore – përpara se të ndahen nga raketa dhe të fillojnë një zbritje pa fuqi. Ky dizajn bazohet në teknologjinë e raketave balistike me dekada të vjetra me një majë të shtuar të aeronautikës më të avancuar, dhe kjo do të thotë se fuqitë si Rusia dhe Kina mund të bashkojnë së bashku hipersonikë dhe t’i quajnë teknikisht “operativë“, edhe nëse ato janë të kufizuara në përdorim.
Automjetet me rrëshqitje të shpejtë arrijnë shpejtësi të pabesueshme – disa më shpejt se 20 Mach (rreth 15,345 milje në orë) – por është pakapshmëria e tyre, jo shpejtësia e tyre, ajo që u jep atyre reputacionin e paaftësisë për t’u mbrojtur. Sistemet moderne të mbrojtjes raketore përdorin matematikë të përpunuar, për të analizuar trajektoren e një rakete dhe për të nisur interceptorët për të kaluar rrugën e saj në një pikë të parashikuar. Por armët hipersonike me rrëshqitje me nxitje ndryshojnë trajektoren për t’i bërë të padobishme këto parashikime dhe sistemet që i prodhojnë ato.
Putin viziton qendrën e kontrollit të mbrojtjes kombëtare, për të mbikëqyrur lëshimin provë të raketës hipersonike Avangard në Moskë, 26 dhjetor 2018. /GETTY IMAGES
Për fuqitë ushtarake në garën e armatimeve hipersonike, mënyra se si këto armë ndryshojnë kursin është një sekret. Sipërfaqet e lëvizshme të kontrollit – si rrathët që do të gjeni në një avion – nuk funksionojnë mirë në lartësi të mëdha, ku ajri është shumë i hollë që forma e një krahu të krijojë ngritje. Në këto lartësi, shumë automjete përdorin shtytës kimikë të quajtur Sistemet e Kontrollit të Reaksionit (RCS) për të rregulluar rrotullimin, hapin dhe kthesën. Këto djegin kimikate si peroksid hidrogjeni ose karburant hipergolik, për të dëbuar shpërthime të vogla energjie në drejtime specifike dhe për të rregulluar orientimin e automjetit. Sistemet RCS punojnë në atmosferën e hollë të lartësive të mëdha, por ato nuk janë aq efektive në ajrin më të dendur më afër një objektivi.
Këto pengesa i tregojnë Christopher Combs, Ph.D., një asistent profesor i aerodinamikës në Universitetin e Teksasit në San Antonio dhe një ish-studiues i NASA-s, se armët e avancuara hipersonike me shtytje-rrëshqitje ndoshta përdorin një kombinim të të dyjave. Ky ishte rasti me anijen hapësinore, e cila shpesh kalonte 25 Mach gjatë rihyrjes. Por edhe me këtë kombinim, sfidat e drejtimit të një automjeti me shpejtësi hipersonike janë të rëndësishme. Sipërfaqet e kontrollit si flapat mbështeten në forcat e qëndrueshme nga ajri nëpër të cilin kalojnë, por fërkimi dhe presioni intensiv i udhëtimit hipersonik mund të ndryshojë vetitë fizike dhe transportuese të vetë ajrit, duke i bërë ato forca të paparashikueshme. Fizika konvencionale fluturon nga dritarja.
Variablat nga brenda vetë automjeteve janë një faktor tjetër – me shpejtësi hipersonike, sistemet RCS prodhojnë rezultate të padëshiruara. “Ju gjuani një avion që duhet t’ju bëjë të lëvizni në një drejtim dhe ju shkoni në drejtim të kundërt,” thotë Combs. “Bëhet e çuditshme. Unë jam shumë skeptik për çdo pretendim për manovrim kuptimplotë [në automjetet hipersonike me rrëshqitje me nxitje]. Ju patjetër nuk do të prisni, që një nga këto automjete të bëjë gjëra si Top Gun.”
Megjithë shpejtësinë e hipersonikëve, automjetet me rrëshqitje përforcuese në fakt nuk i arrijnë objektivat 1e tyre më shpejt se raketat balistike tradicionale. Rruga më e sheshtë e fluturimit të hipersonikës dhe rregullimet sigurisht, që ngadalësojnë afrimin e tyre. Sidoqoftë, pas goditjes, ato gjenerojnë sasi masive të energjisë edhe me ngarkesa jobërthamore. Energjia kinetike e një objekti rritet në mënyrë eksponenciale me shpejtësinë e tij, që do të thotë se potenciali shkatërrues i një rakete hipersonike bëhet shkatërrues me nxitim. “Duke folur në përgjithësi, një sistem 6 Mach nuk ka gjashtë herë më shumë energji kinetike se një sistem i ngjashëm 1 Mach, por më tepër 36 herë,” thotë Joseph Jewell, Ph.D., një profesor asistent në Shkollën e Aeronautikës dhe Astronautikës të Universitetit Purdue, i cili kaloi pesë vjet në Degën e Shkencave Hipersonike të Laboratorit Kërkimor të Forcave Ajrore të SHBA.
Në një fjalim të vitit 2018, presidenti rus Vladimir Putin zbuloi dy armë që ai pretendonte se do ta bënin mbrojtjen raketore amerikane “të padobishme“. Njëri ishte automjeti Avangard boost-glide (nxitje-rrëshqitje); tjetri ishte Kinzhal. Të dyja armët, sipas Kremlinit, kanë aftësi bërthamore. Rusia aktualisht ka 10 avionë, që mund të mbajnë Kinzhals të armatosur me armë bërthamore – një flotë MiG-31 të modifikuar të ngjashëm me MiG-31B, të përdorur në lëshimin e marsit në Ukrainë.
Kinzhal mund të jetë i datuar, por Avangard është një armë e vërtetë hipersonike në kuptimin modern, me rreze dhe fuqi më të madhe se Kinzhal. Në shërbim që nga viti 2019 dhe që pritet të vendoset nga RS-28 Sarmat ICBM i ardhshëm i Rusisë, kur të vijë online më vonë këtë vit, Avangard thuhet të ketë një rreze prej 3700 miljesh, një shpejtësi maksimale prej 20 Mach dhe aftësi të ngarkesës, që arrijnë në një armë bërthamore me dy megaton. Kjo është 125 herë më e fuqishme se bomba atomike e hedhur mbi Hiroshima në vitin 1945.
Koka luftarake e armës hipersonike të rrëshqitjes Avangard po testohet në gusht 2018. Koka e luftës udhëton pjesërisht në një lartësi prej disa dhjetëra miljesh në shtresat e dendura të atmosferës. /ALAMY
Pajisja hipersonike e Kinës, DF-ZF, ka një rreze më të shkurtër se Avangard (rreth 1,553 milje). Raporteve të inteligjencës amerikane u mungojnë specifikat në lidhje me rendimentin shkatërrues të DF-ZF, por vini re se ai ka aftësi bërthamore. Raportet specifikojnë se pajsja ka për qëllim të shërbejë si një armë kundër anijeve, e aftë për të fundosur edhe aeroplanmbajtës amerikanë. Goditja e një transportuesi nga mbi një mijë milje larg, megjithatë, është një sfidë e rëndësishme.
Në një botë të balancuar në mënyrë të pasigurt, në filozofi të tilla si shkatërrimi i siguruar reciprokisht (MAD), ekziston një nevojë shtytëse, që kombet rivale të përputhen me aftësitë ushtarake për të parandaluar luftën. Por kostoja e lartë e luftës kundër terrorizmit, i detyroi Shtetet e Bashkuara të zhvendosin burimet nga zhvillimi i teknologjisë së re të armëve, duke vendosur hipersonikët dhe parandalues të tjerë të afërt në anën e pasme mbrojtëse. Tani, SHBA-të janë ende të paktën një vit larg prodhimit të armës së saj të parë hipersonike, e cila do ta vendoste atë tre deri në gjashtë vjet pas Rusisë dhe Kinës.
Me fjalë të tjera, Pentagoni po shkon vetëm me makinë për në stadium, ndërsa kundërshtarët e tij janë tashmë në fushë. Dhe rruga e SHBA-së mund të mos jetë efikase: Pentagoni është i përkushtuar të zhvillojë vetëm hipersonikë të armatosur konvencionalisht, të cilët janë më të vështirë për t’u futur në terren, sesa ato bërthamore. “Kur ju duhet të godisni një objektiv të vogël me saktësi të lartë, kjo e bën [zhvillimin] jashtëzakonisht më kompleks”, thotë Combs.
Armët bërthamore mund të jenë më pak të sakta se balistikat konvencionale, sepse rrezja e tyre masive e shpërthimit do të mbështjellë objektivin edhe pa një goditje të drejtpërdrejtë. Sipas një raporti nga Shërbimi Kërkimor i Kongresit, armët konvencionale duhet të jenë deri në 100 herë më të sakta, për të qenë efektive.
Shtetet e Bashkuara nuk po i shmangen sfidës së ngarkesave konvencionale hipersonike, por pengesat inxhinierike deri më tani janë dëshmuar shumë të pjerrëta për Pentagonin. Të dy armët e zbuluara të SHBA-së – arma konvencionale e goditjes së shpejtë të Marinës dhe Forcave Ajrore dhe Arma e Përgjigjes së Shpejtë me Ajr AGM-183 (ARRW) e Lockheed Martin – kanë dështuar në testet e fundit. Ndërkohë, SHBA-të po e plotësojnë zhvillimin e saj me një program raketash hipersonike, të mundësuar nga një metodë e re shtytjeje që teorikisht mund të kapërcejë aftësitë e saj përtej Rusisë dhe Kinës.
Drag paraqet sfidën më të madhe për një raketë hipersonike. Kur një avion i afrohet shpejtësisë së zërit, ajri fillon të ngjeshet kundër trupit të avionit, duke e bërë pengesën e zërit pothuajse fjalë për fjalë. Barriera hipersonike nuk është aq e përcaktuar qartë – ajri nuk sillet shumë ndryshe midis 4 Mach dhe 5 Mach – por sfidat e fluturimit me shpejtësi të lartë ndërlikohen sa më shpejt të jetë. Rezistenca e ajrit rritet në raport me shpejtësinë e një avioni në katror, kështu që sa më shpejt të fluturojë një raketë, aq më shumë tërheqje përjeton me një shpejtësi eksponenciale.
Zvarritja jo vetëm që i ngadalëson automjetet, por gjithashtu konverton energjinë kinetike në energji termike, duke e mbinxehur pajisjen dhe ajrin që e rrethon. Me shpejtësi hipersonike, skaji kryesor i një pajisjeje (rakete) mund të arrijë temperatura të qëndrueshme në mijëra gradë Fahrenheit. Për t’i mbijetuar ekstremeve të tilla, armatura e raketave kërkon titan ose lidhje alumini speciale të shkallës së hapësirës ajrore.
Raketat balistike me rreze të mesme DF-17 Dongfeng të pajisura me një mjet rrëshqitës hipersonik DF-ZF, të përfshirë në një paradë ushtarake për të shënuar 70 vjetorin e Republikës Popullore Kineze në Pekin, 2019. /ALAMY
Një ramjet me djegie supersonike – “scramjet” – shfrytëzon presionin e rrjedhës së ajrit në hyrje, për të kompresuar ajrin brenda dhomës së tij të djegies përpara se ta përziejë atë me karburant dhe ta ndezë atë. Një ramjet tradicional përdor një kon të hyrjes për të ngadalësuar ajrin, që hyn në shpejtësi nënsonike, por një rrëshqitëse lejon që ajri të udhëtojë me shpejtësi supersonike përpara djegies. Ndërsa NASA parashikon se një motor i stilit ramjet do të përfundojë në 6 Mach, scramjets mund të mbajnë shpejtësi deri në 15 Mach. Më e lehtë të thuhet sesa të bëhet.
“Një raketë lundrimi hipersonike me motor jet, ndërsa fluturon me numra më të moderuar hipersonikë Mach, duhet ta mbajë motorin të ndezur dhe të nxjerrë energji nga karburanti i tij, ndërkohë që rrjedha brenda vetë scramjet është supersonike. Është krahasuar me mbajtjen e një çakmaku të ndezur në mes të një uragani,” – thotë Jewell.
Deri më tani, SHBA-ja e ka mbajtur të ndezur atë çakmak metaforik gjatë testeve të saj hipersonike scramjet, por sistemet mbështetëse kanë qenë zhgënjyese. Gjatë 12 viteve të fundit, SHBA-ja ka kryer tetë teste të armëve me motor scramjet, me pesë suksese. Nga tre dështimet, dy ishin për shkak të problemeve, që nuk kishin lidhje me scramjet.
“Në përgjithësi ne po bëjmë përparim të mirë dhe të qëndrueshëm dhe parashikojmë shumë aktivitete të rëndësishme testimi në vitin 2022,” thotë Eric Scherff, president i programeve të goditjes hipersonike në Lockheed Martin Space. “Sigurisht, ka ende punë për të bërë, për t’i vënë këto sisteme, por ne kemi besim në atë që po bëjmë dhe se do të jemi të suksesshëm.”
Aktualisht, SHBA-ja ka katër programe të zbuluara të raketave të lundrimit scramjet në zhvillim, duke përfshirë raketën e lundrimit të sulmit hipersonik ajër-tokë të Forcave Ajrore (HACM) dhe Luftën kundër Sipërfaqes Ofensive të gjuetisë së anijeve të Marinës (OASuW) Increment 2, e destinuar për Amerikën – luftëtarë me bazë. Rusia pretendoi se programi i saj scramjet, 3M22 Tsirkon, pothuajse kishte përfunduar me testimin në dhjetor 2021, por sanksionet aktuale në përgjigje të pushtimit të saj në Ukrainë mund ta ngadalësojnë atë përparim. Deri më tani, kur bëhet fjalë për scramjet në mënyrë specifike, Pentagoni është i pari.
Marina e SHBA-së mund të jetë e shqetësuar për “asimetrinë” e shkaktuar nga armët hipersonike të Rusisë dhe Kinës, por vetë armët mund të mos ofrojnë shumë aftësi të reja strategjike. Edhe automjeti i ardhshëm i Rusisë Avangard nuk shton asnjë rast përdorimi në arsenalin e tij ekzistues balistik – i cili tashmë, në teori, mund të depozitojë koka bërthamore në tokën amerikane. Armët hipersonike kundër anijeve të Kinës, ndërkohë, përbëjnë një kërcënim në ujërat rajonale si Deti i Kinës Jugore, megjithëse DF-ZF hipersonik nuk ka provuar se mund të synojë një anije në lëvizje në rrezet mijëra milje.
Një B-52 nga skuadrilja e 419-të e testimit të fluturimit jashtë bazës së Forcave Ajrore Edwards në Kaliforni mban një prototip të AGM-183 ARRW për fluturimin e tij të parë të transportit rob në qershor 2021. /FOTO E FORCAVE AJRORE SHBA / CRISTOPHER OKULA
Megjithatë, Kina po diversifikon investimet e saj. Përtej derdhjes së parave në programet formale të armëve, kinezët po investojnë gjithashtu në kërkime dhe zhvillim, simulime dhe testime hipersonike të tunelit me erë – gjëra që krijojnë një program hipersonik, që është më gjithëpërfshirës sesa thjesht ndërtimi i një rakete, që mund t’i mbijetojë shpejtësive të erës. Kjo duhet të shqetësojë Shtetet e Bashkuara, thotë Jewell. “Të dyja kanë prioritet vënien në terren të armëve hipersonike, por ndërsa Rusia e ka bërë këtë duke ripërdorur teknologjinë ekzistuese të raketave për të kërkuar shpejt aftësinë, Kina duket se po zhvillon aftësi dukshëm më origjinale dhe moderne.” Teknologjia e vjetër e riemërtuar e Rusisë mund të tërheqë titujt kundër një kundërshtari teknologjikisht inferior si Ukraina, por qasja e Kinës mund të sjellë telashe për SHBA-në në të ardhmen.
Kjo garë armatimi ka tre linja të ndryshme përfundimi. Rusia dëshiron të përdorë armë të reja si një joshje për blerësit e huaj, për të rritur monetarisht aparatin e saj të mbrojtjes; Kina po kërkon të demonstrojë statusin e kolegëve me Shtetet e Bashkuara; dhe amerikanët po kërkojnë aftësi të reja për sulme konvencionale për sulme afatshkurtëra ndaj grupeve terroriste dhe konflikte të mundshme globale. Kjo qasje e ndryshme mund të jetë në dobi të SHBA-së, thotë Jason Lyons, një oficer gjashtëvjeçar në CIA. “Armët bërthamore janë një aftësi (shpresojmë) e fundit”, thotë ai. “Armët konvencionale janë të shkallëzueshme dhe më mirë të përshtatura për një situatë të caktuar.”
Me hipersonikët tani aktivë në Evropë, problemi i mbrojtjes kundër të pambrojturës ka marrë një urgjencë të re. Në nëntor 2021, Pentagoni i dha Raytheon, Northrop Grumman dhe Lockheed Martin rreth 60 milionë dollarë për të vazhduar zhvillimin e mbrojtjeve raketore hipersonike, që mund të integrohen në infrastrukturën ekzistuese të mbrojtjes së Amerikës. Disa koncepte kërkojnë, që sensorë të bazuar në hapësirë të vendosin “përgjues kinetikë” (raketa të tjera) ose lazer për të shkatërruar hipersonikët, përpara se të mund të gjejnë objektivat e tyre. Koncepte të tjera kërkojnë “mbrojtjen nga pluhuri“, duke lëshuar raketa me koka të mbushura me grimca që do të lëshonin retë e materialeve metalike ose piroteknike, që mund të detyronin një raketë të shpërthejë herët në rrugën e saj të fluturimit.
Sfida e lidhur me goditjen e një rakete balistike nga qielli është krahasuar shpesh me gjuajtjen e një plumbi me një plumb. Si rezultat, Amerika përdor shtresa të mbivendosura të sistemeve të mbrojtjes raketore, për të lejuar përpjekje të shumta në kapjen e një arme hyrëse. Për shkak se raketat janë objektiva të vogla, që lëvizin me shpejtësi të madhe në distanca të mëdha, kjo ishte një sfidë masive edhe përpara armëve hipersonike dhe mund të duhen vite përpara se sistemet efektive të gjejnë rrugën e tyre në shërbim. Ndërkohë, oferta globale e hipersonikëve ka të ngjarë të rritet. Brazili, Franca, India, Japonia dhe Koreja e Jugut kanë shpallur të gjitha programet e tyre të armëve hipersonike, me shumë prej atyre, që planifikohen të hyjnë në shërbim në vitet 2030.
Ndërsa raketat hipersonike bëhen të zakonshme, gara e armatimeve mund t’i hapë rrugën një gare më të gjerë teknologjike midis konkurrentëve globalë, ndërsa kombet nxjerrin luftëtarë të rinj stealth (vjedhje), anije luftarake pa ekuipazh, sisteme armësh të bazuara në hapësirë dhe teknologji të tjera përçarëse. Futja e një arme me lëvizje të shpejtë nuk është e mjaftueshme për të përmbysur peshoren strategjike në favor të një kombi, por kur vendoset nga aeroplanë stealth, duke përdorur sisteme shënjestrimi dhe navigimi, që funksionojnë në harmoni me sensorët e hapësirës, ajrit dhe sipërfaqes, ose inteligjencën artificiale, për të zgjidhur problemet e paraqitura nga sistemet e mbrojtjes ajrore në kohë reale, një armë hipersonike mund të kthehet nga një mjet tjetër në kutinë e veglave në një kërcënim të rëndësishëm.
Kjo mund të ketë fuqi të mëdha parandaluese në një peizazh modern të luftës globale. Nuk ka të bëjë me atë se çfarë mund të bëjnë armët individuale, ka të bëjë me mënyrën se si ato punojnë në bashkëpunim me sistemet e tjera dhe një strategji më të gjerë luftarake, që në fakt ka rëndësi.
Një teknik ushtarak rus kontrollon një luftëtar MiG-31K, që mbante një raketë lundrimi hipersonike Kinzhal. Kjo foto është kapur nga një video e siguruar nga Shërbimi i Shtypit i Ministrisë së Mbrojtjes Ruse më 19 shkurt 2022. /SHËRBIMI I SHTYPIT i MINISTRISË TË MBROJTJES RUSE VIA AP
Nëse është kështu, atëherë arma më e fuqishme që mund të përdorë një komb mund të mos jetë një avion i shpejtë ose hipersonik, por një grumbull i madh parash. Sanksionet dhe gjobat financiare të vendosura ndaj Rusisë do ta bëjnë më të vështirë për rusët që të nxjerrin hipersonikë të rinj, por ata ka të ngjarë të vazhdojnë përpjekjet me një sy drejt mbrojtjes amerikane. Vendimi i Rusisë për të përdorur raketën Kinzhal në Ukrainë duket se ka të bëjë më shumë me mesazhe, sesa me arritjen e objektivave ushtarakë.
Objektivat që Rusia pretendon se i ka goditur nuk ishin të mbrojtura fort dhe mund të ishin shkatërruar duke përdorur edhe armë të tjera. Lyons thotë se përdorimi i Kinzhal nga Rusia ishte më pak për atë që goditi, dhe më shumë për atë që komunikoi. “Rusia donte edhe një aplikim të vërtetimit të konceptit dhe, nëse do të ishte i suksesshëm, një paralajmërim për Perëndimin”, thotë ai. “Operacioni i tyre special ushtarak në Ukrainë e siguroi këtë.”
Por Rusia nuk është i vetmi kërcënim hipersonik në horizont. Sipas gjeneralit të Forcave Ajrore Glen D. VanHerck, përpjekjet e Kinës në këtë fushë kanë tejkaluar ato të SHBA-së me “dhjetëfish“, megjithëse ai vëren se programet amerikane janë përmirësuar. Sot, Shtetet e Bashkuara kanë më shumë se 70 programe të armëve hipersonike në zhvillim, me 3.8 miliardë dollarë të destinuara vetëm për përpjekjet në vitin 2022.
Ndonjëherë ia vlen të jesh i pari, por kur nuk je, paratë mund të të ndihmojnë të jesh më i miri. Scherff thotë: “Ndërsa duket se koha nuk është në anën tonë, nuk është vetëm për të ecur shpejt. Ka të bëjë edhe me realizimin e duhur.”
