shkruan Fahri Xharra
Pileolus (nga latinishtja pileus “kapuç”) gjithashtu Zucchetto, Soli Deo, latinisht Subbirettum ose Submitrale, gjermanisht gjithashtu skullcap, calotte e lashtë, është pjesë e veshjeve kishtare në kishën katolike, veçanërisht të abative, peshkopët, kardinalët dhe Papa. Brenda liturgjisë ajo bëhet veshja liturgjike.
Papa, kardinalët dhe nuncët apostolikë veshin një pileolus moiré, prej mëndafshi të thjeshtë. Pileolusit është i kuq për kardinalët, (Joseph Braun SJ: The Liturgical Vestments Past and Present. Ein Handbuch der Paramentik, 2nd, improved ed., Herder, Freiburg im Breisgau 1924, p. 182. Dieter Philippi: Philippi Collection – Headgear in Faith, Religion and Spirituality. St. Benno Verlag, Leipzig 2009, ISBN 978-3-7462-2800-6.)
Ky ishte varianti kishtar i spjegimit, pa e thënë se nga rrjedh plisi dhe i kujt është plisi
Latinët për plisin e përdorën emrin pileus. Ata e dinin të vërtetën që fjala rrjedhë nga Ilirishtja Pi leshi ( prej leshi, edhe sot në Kosovë përdorët e njejta mënyrëe të spjeguarit “pi = prej “ Pra në fillim quhej pileshi, mandej qeleshja e së fundi Plisi që është deformim i fjalës latine Pileus=Plis. Më e drejta është Qeleshe., kurrsesi qylah apo qylaf – që janë fjalë turke në kuptimin : kapuç i katunarëve )
Krishterimi në Iliri së pari e pastaj në tërë Europën e përhap nga ilirët, 300 vitet e para me vrasje dhe gjymtime nga Perandoria Romake të besimtarëve.
Këshilli i Parë i Nikesë ishte një këshill peshkopësh të krishterë i mbledhur në qytetin e Nikesë ( Bithynia ) (tani İznik, Turqi) nga perandori romak Konstandini I në vitin 325 pas Krishtit. Ky këshill ekumenik ishte përpjekja e parë për të arritur konsensusin në kishë nëpërmjet një asambleje që përfaqësonte të gjithë të ashtuquajturin krishterim. deliberations.
Edikti i Milanos (lat. Edictum Mediolanense) qe marrëveshja e qershorit të 313 që në Perandorinë Romake të krishterët të trajtoheshin dashamirësisht .Perandori romak i perëndimit Kostandini i dhe Likiniusi, që kontrollonin Ilirinë dhe Azinë e Vogël dhe meë shumë, u takuan në Milano dhe ndër të tjera gjëra, venduan që të ndërrohej qëndrimi politik ndaj të krishterëveduke pasuar Ediktin e Tolerimit të Galerit, lëshuar dy vite më parë në Serdikë. Edikti i Milanos i dha Krishterimit një status ligjor, por nuk e bëri Krishterimin fenë zyrtare të Perandorisë Romake, kjo ndodhi nën Teodosin i më 380 PK.
Pra rrjedhat e krishterimit fillojnë nga Perendorët Romak të Lindjes Konstatini dhe Likiniusi, që të dytë nga Dardania.
Kur u caktuan rrobat fetare të udhëheqësve fetarë, ishte edhe Piluesi ( qeleshja ).
Historia e plisit është e lashtë e kemi edhe nga Kultuar e Vinçes
Edhe në kohën e Egjypti të lashtë bartej qeleshja
Qeleshen e kishin edhe Hebrenjtë
Jacques Joseph Tissot (15 tetor 1836 – 8 gusht 1902), ishte një piktor dhe ilustrues francez. Ai ishte një piktor i suksesshëm i shoqërisë së Parisit përpara se të shpërngulej në Londër në 1871. Ai u bë i famshëm si një piktor i zhanrit të grave të veshura në modë të shfaqura në skena të ndryshme të jetës së përditshme. Ai gjithashtu pikturoi skena dhe figura nga Bibla.
Plisi ditëve tona
Pra qeleshja(plisi) është një faktor i madh i lashtësisë sonë mijëra vjeçare. Duhet ruajtur si sytë e ballit.
Fahri Xharra, 19.02.22 Gjakovë
